Veganuary: Ο δρόμος προς τον Vegan τρόπο ζωης

 

Ξεκίνησε ως μια χαμηλοφωνη πρωτοβουλία κυρίως με περιβαλλοντικους σκοπούς το 2014 και κατέληξε ως μια σπουδαία ακτιβιστικη δράση που αναδεικνύει την μεγάλη εικόνα του βιγκανισμου. Επιστήμη, ενσυναισθηση και οικολογική συνείδηση πιασμένες χέρι, χέρι προβάλουν, δια της πειθους, το ποσό ωφέλιμο για εμάς τους ίδιους αλλά και για το κοινό μας σπίτι, τον πλανήτη μας, το να μειώσουμε μέσα από τις διατροφικές  επιλογές μας το επίπεδο της μόλυνσης που προκαλούμε στην φύση.

Ο όρος Veganuary γεννήθηκε στις αρχές του 2014. Πρόκειται για μια εξαιρετικά έξυπνη γλωσσική σύνθεση ανάμεσα στις λέξεις Vegan και January. Ο θιασώτες, οι δημιουργοί της  θέλησαν μ' αυτήν να δώσουν ταυτότητα σ'ενα πρωτοφανερωτο, τότε, εγχείρημα. Την πρόσκληση και συνάμα πρόκληση προς πολίτες της Μεγάλης Βρετανίας να εγκαταλείψουν το κρέας και τα ζωικά προϊόντα, εν γένει, για τον Γενάρη, τον πρώτο μήνα του νέου έτους. Η εξαγγελία της εν λόγω δράσης αρχικά αντιμετωπιστηκε σκωπτικά. Ισως και μια λεπτή δόση ειρωνείας- προερχόμενη από το αειθαλές φλεγματικό βρετανικό χιούμορ. "Ποιος αληθινός Βρετανός θα αποχωριστεί από το πρωινό του τις λεπτες, τραγανά τηγανητές φέτες μπέικον;" "Χωρίς κρέας και πατάτες, χωρίς fish and chips δεν υφίσταται βρετανική γαστρονομία." Υποστήριζαν με πάθος οι παμφαγοι οι οποίοι προεξοφλουσαν παταγώδη αποτυχία. Ωστόσο, όπως έδειξε η ίδια η ζωή λογάριαζαν χωρίς τον ξενοδοχο. Οι σίγουρες προβλέψεις τους για αποτυχία έπεσαν στο κενό και μάλιστα έκαναν θόρυβο. Από το πρώτο έτος εφαρμογής του Veganuary, μέχρι τις μέρες μας, μειώθηκαν κατά τετρακόσιες πενήντα χιλιάδες οι ρύποι που διαχεονταν στην ατμόσφαιρα ενώ υπολογίζεται ότι σώθηκαν πάνω από τρία εκατομμύρια ζώα από τα σφαγεία. Τα νούμερα μιλάνε από μόνα τους και είναι αδιάψευστος κριτής. Από το 2014 και ένθεν κάθε χρόνο άνω των τετρακόσιων χιλιάδων υπηκόων της βασίλισσας Ελισάβετ ενδιδουν στο φλερτ της veganuary ζωής. Ο εντυπωσιακός αυτός αριθμός όχι μόνον διέψευσε τις κάσανδρες που έπαιζαν τα ρέστα τους στοιχηματιζοντας στην αποτυχια του Veganuary αλλά έκανε επιτακτική την θεμελίωση του σε πιο στερεες βάσεις. Σήμερα συν τοις άλλοις αποτελεί αξιοσέβαστο μη κερδοσκοπικό οργανισμό, οι καμπανιες του έχουν ισχυρή φωνή σε πολλά στρώματα της παγκόσμιας κοινωνικής διαστρωματωσης ενώ οι ακτιβιστικες του δράσεις δίνουν την σκυτάλη στην κοινωνία των πολιτών να αναλάβει και άλλες παρόμοιες πρωτοβουλίες για τη δόμηση ένας καλύτερου κόσμου. Τουτ' εστιν ο μίτος της Αριάδνης έχει αρχίσει να ξετυλίγεται. 

 

Τα πανεπιστήμια του Βερολίνου και το φαινόμενο του Τιπιγκεν

 

Η κληρονομιά που δημιούργησε το Veganuary κυρίαρχα είναι το περιβόητο-προερχόμενο από τον γλωσσικό κώδικα των επιχειρήσεων-know how. Δηλαδή έμαθε στον κόσμο ότι θα μπορούσε να λάβει σχετικές πρωτοβουλίες προκειμένου να κάνει αλλαγές στην καθημερινότητα του οι οποίες θα έχουν ευεργετικό αποτύπωμα στον πλανήτη. Η μεγαλύτερη χώρα στην Ευρωπαϊκή Ένωση, η Γερμανία λ.χ έχει δείξει εμφατικα τα αντανακλαστικα της σε θέματα περιβάλλοντος. Κάτι που επιβεβαιωθηκε και στις πρόσφατες βουλευτικές ομοσπονδιακες εκλογές με το κόμμα των πρασίνων να θριαμβεύει και να μπαίνει στην κυβέρνηση. Οι Γερμανοί ανησυχούν πολύ για την κλιματική αλλαγή, ανακυκλωνουν με θρησκευτική ευλάβεια και είναι έτοιμοι να τροποποιησουν το διαιτολόγιο τους. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η απόφαση των πανεπιστημίων του κρατιδιου του Βερολίνου να μειώσουν δραστικά το κρέας στα snacks και εδέσματα που σερβίρουν οι καντίνες και τα κυλικεία στα πανεπιστημιακα campus. Όχι, δεν έγιναν όλοι Vegan. Οι παμφαγοι Γερμανοί φοιτητές και πανεπιστημιακοι αποφάσισαν ότι πρέπει να περιόριστει δραστικά η κρεατοφαγία για να μπει ανάσχεση στην μόλυνση του οικοσυστηματος. Το μεγάλο ερώτημα βεβαίως είναι αν αυτή η δυναμική μπορεί να περάσει στα νοικοκυριά. Οι πιθανότητες όμως είναι υψηλές και οι προοπτικές διαφαίνονται ακόμη καλύτερες. Από την μία οι γαστρονομικες καινοτομίες  η  ανάπτυξη και επέκταση της Vegan επιχειρηματικότητας καθιστούν το  Βερολίνο κυοφορουσα μήτρα των νέων εξελίξεων. Από την άλλη οι πρωτοβουλίες για τις πράσινες πόλεις( όπου ο σεβασμός στην φύση τηρείται με χειρουργική ακρίβεια) κανουν μια αισιόδοξη προβολή στο μέλλον. Ο τρόπος οργάνωσης της ζωής λ.χ. στο Τιπιγκεν συζητιέται, στις οικολογικά ευαισθητοποιημενες ευρωπαϊκές κοινωνίες ως κάτι το αξιοθαυμαστο το οποίο και πρέπει να μας εμπνεύσει. Για όσους δεν γνωρίζουν η πόλη Τιπιγκεν στην νοτιοδυτική Γερμανία, σαράντα χιλιόμετρα απόσταση από την Στουτγάρδη, έχει ανακηρυχθεί η πιο πράσινη Vegan πόλη της Ευρώπης υιοθετώντας όλες τις στοχευσεις της veganuary δράσης σε καθημερινή βάση. Μέχρι και ειδικό φόρο σε πασίγνωστη αλυσίδα ταχυφαγείων κατάφερε να επιβάλει σε τοπικό επίπεδο ο τοπικός πληθυσμός. 

 

Πώς εμπλέκονται με την Veganuary τάση τα σουηδικά γηροκομεία; 

 

Όπως γράψαμε πιο πάνω η veganuary φιλοσοφία πήρε πολύ μεγαλύτερες διαστάσεις και έγινε πολλά παραπάνω από μια εφήμερη πραγματικότητα. Ξεπέρασε τα  σύνορα του Ηνωμενου Βασιλείου και άρχισε μεταλασσεται και να μορφοποιειται μέσα από νέες δράσεις. Εντυπωσιακό παράδειγμα είναι το φαινόμενο των γηροκομείων του Δήμου Hasslehom στην περιφέρεια Scane, στη νότια Σουηδία. Εκεί η τοπική δημοτική αρχή αποφάσισε να σταματήσει την προμήθεια κρέατος στα δημοτικά γηροκομεία στο όνομα της κλιματικής αλλαγής. Το σχέδιο περιλαμβάνει την αντικατάσταση τού από λαχανικά αλλά και προϊόντα σόγιας. Εκπρόσωπος του τοπικού δημοτικού συμβουλίου που ήρθε αντιμέτωπη με κάποιες αντιδράσεις απάντησε ότι η απόφαση τους νοείται ως εξόχως σημαντική γιατί αποτελεί ένα από τα τα μέτρα θωράκισης του φυσικού περιβάλλοντος από την λαίλαπα της επερχόμενης κλιματικής κρίσης. Και κάπου εδώ έρχομαι να ρωτήσω, ρητορικά:"Πόση άραγε θα ήταν η μείωση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης αν λαμβάνονταν, συλλογικά, μια τέτοια πολιτική απόφαση σε ολες τις χώρες του πλανήτη ;" Οι πολιτες του Τιπιγκεν, η ακαδημαϊκή κοινότητα στα πανεπιστημιακα ιδρύματα του κρατίδιου του Βερολίνου, οι πράσινοι και οι σοσιαλδημοκρατες στον Σουηδικό νότο κάνουν μια δική τους αξιοθαυμαστη αρχή σε κάθε περίπτωση. 

 

Η διατροφή της νηστείας 

 

Τα απόνερα του Veganuary μ' έναν τρόπο αφορούν και την πατρίδα μας. Πάρα την γενική πεποίθηση ότι οι Έλληνες είναι κρεατοφαγος λαός η διείσδυση του βιγκανισμου στην χώρα μας μοιάζει εντυπωσιακή. Μια τάση που ενισχύεται από το δεδομένο ότι είναι ονειρικός τουριστικός προορισμός για πολίτες από όλα τα μήκη και τα πλάτη της υφηλίου αρα μοιραιως υπάρχει προσαρμογή στις νέες συνθήκες, στις νέες απαιτήσεις. Χειροπιαστό παράδειγμα το γεγονός ότι αυξάνονται κατά γεωμετρική πρόοδο οι Vegan επιλογές στα menu των μαγαζιών εστίασης. Πέρα από αυτό διαμορφώνεται και μια νέα πραγματικότητα. Τα γεμιστά, τα ντολμαδάκια, τα κοκκινιστα φασολάκια δεν νοούνται πλέον ως ταπεινό λαδερό πιάτο της νοικοκυράς της διπλανής πόρτας. Έχουν ανέβει τα σκαλιά της fusion κουζίνας και θεωρούνται υπερτατες γαστριμαργικες απολαύσεις  made in Greece. Και αν το καλοσκεφτουμε θα αναλογιστουμε αυτά τα φαγητά ήταν ο κορμός του διαιτολογιου των προγόνων μας στις δύσκολες εποχές όταν η Ελλάδα ήταν μια φτωχή αγροτική χώρα. Αντιστοίχως τα φαγητά με λαχανικά και ελαιόλαδο ήταν και πάρα μένουν οι πρωταγωνιστές τις περιόδους των θρησκευτικών νηστειών. Υπ' αυτό το πρίσμα ελληνικό πανεπιστημιακο ίδρυμα έκανε μελέτη ζητώντας από εθελοντές να ακολουθήσουν την διατροφή της νηστείας για τριακόσιες μέρες, από τις τριακόσιες εξήντα πέντε, τον χρόνο. Οι επιστήμονες μελετώντας την κλινική εικόνα των μετεχοντων στην έρευνα διαπίστωσαν αξιοθαυμαστη βελτίωση σε προβλήματα που αντιμετωπιζαν με τους γηραιοτερους να θυμούνται παλιούς οικογενειακους γιατρούς να εκστομιζουν την φράση:"Οποιος ακολουθεί την διατροφή της νηστείας δεν αρρωσταίνει ποτέ." Η σπουδαιότερη πτυχή βεβαίως σχετικά με την προαναφερθεισα έρευνα είναι ότι μπήκε σε διαδικασία να επαναληφθεί για ακόμη μια χρονιά και ότι διπλασιαστηκε σχεδόν ο αριθμός των συμμετεχόντων. 

 

 Η έκθεση του ΟΗΕ για το περιβάλλον 

 

Η φιλοσοφία του Veganuary λοιπον βρέθηκε στο επίκεντρο, έγινε καταλύτης, πολλαπλασιασε τις δράσεις, ανέδειξε εμφατικα την ύψιστη σπουδαιότητα που πρέπει να έχει στην καθημερινότητα μας η προστασία του φυσικού περιβάλλοντος. Κι' αυτό γιατί σε πολλά μέρη του πλανήτη πολίτες δυσκολευονται να κατανοήσουν πως το σφαγμένο ζώο που καταλήγει στο πιάτο τους είναι ένας από τους κρίκους στην αλυσίδα της έκλυσης μολυσματικων αερίων στην ατμόσφαιρα. Η έκθεση του ΟΗΕ για την κλιματική κρίση που συντάχθηκε μόλις πέρσι το καλοκαίρι αναφέρει καθαρά και ξαστερα ότι η βιομηχανία ζωικών τροφίμων είναι η μεγαλύτερη εστία μόλυνσης του πλανήτη. Ειδικότερα το κορυφαίο πρόβλημά εντοπίζεται στο έντερο πεπτικό σύστημα των βοοειδών και έκλυση του μεθανίου. Και ήδη από πέρσι αρθρογράφοι στην Μεγάλη Βρετανία άρχισαν να αναρωτιουνται αν θα πρέπει να γίνει επίσημη πολιτική η μείωση κατανάλωσης του βοδινού κρέατος. Εμείς βεβαίως είμαστε Vegans. Τέτοιες πρωτοβουλίες είναι αργόσυρτα βήματα και δεν μας καλύπτουν ούτε στο ελάχιστο. Ωστόσο και μια ζωή παραπάνω αν καταφέρουμε να σώσουμε από το σφαγείο και το μαχαίρι θα είμαστε ευτυχισμένοι. Για εμάς λοιπόν ο στόχος ειναι η  veganuary στάση ζωής να καταστεί Veganyear, ήτοι vegan όλο τον χρόνο, κάθε χρόνο.